CrayCrate: een innovatieve oplossing
tegen invasieve rivierkreeften
Citylab010-project in samenwerking met innovatiebureau Slijpstof
Onze uitdaging: de Amerikaanse waterinvasie terugdringen
De invasieve Amerikaanse rivierkreeft rukt op in Nederland. Ook in Rotterdam. Hij verdringt inheems waterleven en bedreigt de biodiversiteit. Daarnaast graaft het diertje graag, wat slecht nieuws is voor dijken en oevers, die hierdoor verzwakken.
Onze taak: deze uitheemse rivierkreeft een halt toeroepen in de Rotterdamse wateren. En dat op een groene, eenvoudige en dus haalbare manier.
In de verdediging: we scharen ons achter onze inheemse waterfauna
Uit onze gesprekken met biologen bleek: om de kreeft terug te dringen, moeten juist de kleine kreeftjes worden gevangen. Grote Amerikaanse rivierkreeften, de natuurlijke vijanden van hun kleine soortgenoot, worden namelijk vaak al gevangen door beroepsvissers. Maar dat zorgt er juist voor dat de kleintjes goed gedijen en zich (te!) snel voortplanten. Ironisch genoeg vergroot het wegvangen van grote kreeften juist het risico op een explosie van de populatie…
Verder leerden we dat inheemse waterfauna, zoals een meerkoet of snoek, best een hapje rivierkreeft lust. Helaas verschuilt de rivierkreeft zich goed, waardoor ongewenste dinergasten op afstand worden gehouden.
En toen dachten we: kunnen we dat schuilgedrag niet in ons voordeel gebruiken en tegelijkertijd inheemse waterdieren helpen? Het idee van de CrayCrate was geboren.
Het resultaat: iemand trek in kreeft?
Met onze zelfontworpen CrayCrate maken we de Rotterdamse wateren onveilig. Nou ja, voor rivierkreeften dan. Die kruipen vanzelf in die prachtige schuilkratjes…
Maar dan blijkt dat die fijne schuilplek ook fungeert als Amerikaanse fastfoodketen. Vandaag op het menu: een overheerlijk diner van rivierkreeft! De kreeftjes kunnen niet uit de krat, maar andere dieren kunnen wel bij de kreeftjes komen.
Zo ruimen we een uitheemse soort op door die als delicatesse te serveren aan onze inheemse waterdieren. Als dat niet naar meer smaakt…
Leuk zo’n concept, maar werkt het ook in de praktijk?
Met subsidie van Citylab010 voerden we meerdere pilots uit. We ontwierpen zeven verschillende prototypes, om diverse aannames te kunnen testen. Samen met beroepsvisser Henk Erkelens lieten we de korven te water en voerden we experimenten uit om erachter te komen wat wel en niet werkt. We waren vooral benieuwd naar het antwoord op één vraag: kunnen we de kleine kreeftjes vangen die tot nu toe altijd (letterlijk) door de mazen van het net glipten?
De meeste prototypes bleken om verschillende redenen niet geschikt om kleine kreeftjes te vangen; ze zakten weg in de blubber, de opening zat te hoog of de aanname waarop ze gebaseerd waren bleek niet te kloppen. Eén ontwerp bewees echter zeer effectief te zijn om kleine kreeftjes te vangen. In de laatste test vingen we met deze korf 39 kreeftjes tussen de 2 en 5 centimeter.
En nu?
Nu we hebben aangetoond de kleine kreeftjes te kunnen vangen die tot nu toe vrij spel hadden, is het tijd om door te pakken. We willen het winnende ontwerp verbeteren om te komen tot een werkende totaaloplossing. Het vangen van de kreeftjes is immers nog maar de eerste stap. We moeten nog bewijzen dat we dit ook kunnen doen met een open ontwerp waar vissen vrij in en uit kunnen zwemmen.
In de volgende pilot willen we aantonen dat de kleine kreeftjes te vangen zijn zonder bijvangst van andere dieren, én dat de korf leeg kan worden gegeten door inheemse predatoren zonder dat de kreeftjes kunnen ontsnappen.
