Hoe je criteria gebruikt om de beste brainstorm-ideeën te selecteren

Er zijn verschillende manieren om ideeën te evalueren na afloop van een brainstormsessie. Welke manier het meest geschikt is voor jouw situatie hangt af van het type sessie en het resultaat waar je naar op zoek bent. Toch is er één evaluatie-techniek die vrijwel altijd geschikt is; het gebruik van een criteria-lijstje. Criteria helpen je om snel en effectief de beste ideeën te selecteren na een productieve brainstormsessie.

 

VOORBEREIDING (VOORAFGAAND AAN DE BRAINSTORM)

Volg onderstaande stappen voordat je begint aan je brainstorm.

1. Maak een lange lijst met criteria
Verzamel alle belanghebbenden en stel samen een lijst met criteria op waaraan het idee na afloop moet voldoen. Zorg ervoor dat degenen die een belangrijke stem hebben in het project aanwezig zijn. Denk hierbij aan de beslisser, de probleem-eigenaar, de uitvoerder etc.

2. Kies de 5 belangrijkste criteria
Als je met elkaar gaat nadenken, kom je al snel tot een lange waslijst aan eisen waar het winnende idee idealiter aan zou moeten voldoen. Meer dan 5 criteria zijn echter niet praktisch. Selecteer daarom de 3 tot 5 belangrijkste criteria. Wees kritisch en kies alleen de criteria die cruciaal zijn.

3. Omschrijf elk criterium
Geef elk gekozen criterium een beschrijving mee. Een omschrijving van 1 zin is voldoende.

Bijvoorbeeld:

Criterium 1: ‘HAALBAARHEID’
Omschrijving: Het idee moet te realiseren zijn binnen 6 maanden.

Criterium 2: ‘MARKTWAARDE’
Omschrijving: Het idee moet de potentie hebben om binnen 1 jaar na introductie 1 miljoen euro op te leveren.


4. Geef elk criterium een waarde mee
Geef elk criterium een gewicht mee tussen de 1 en de 5 punten. (1=onbelangrijk en 5=zeer belangrijk)

5. Laatste check
Bespreek nogmaals de gekozen criteria, de omschrijvingen en de punten. Zorg ervoor dat er eensgezindheid is over de uiteindelijke lijst. Pas aan wat nodig is om tot overeenstemming te komen.

DE CREATIEVE FASE (TIJDENS DE BRAINSTORM)

Tijdens de brainstorm hoef je niets met de criteria te doen. In de creatieve fase is alles goed. Alle ideeën zijn welkom, ook als ze niet (direct) voldoen aan de criteria. Genereer zoveel mogelijk verschillende ideeën, en stel je oordeel uit. Kritisch denken is voor de fase na de brainstorm.

EVALUATIE (NA DE BRAINSTORM)

Voer de volgende stappen uit na de brainstormsessie. Zorg ervoor dat er een overgangsperiode is tussen de divergerende fase (het genereren van ideeën) en de convergerende fase (het kiezen van de beste ideeën). Mensen hebben tijd nodig om een andere houding aan te nemen, en om van creatief denken over te stappen naar kritisch denken. Zorg er dus voor dat deelnemers de tijd hebben om te wennen aan hun nieuwe rol. Dit kan al heel eenvoudig met een korte pauze tussen de twee fases, of door de evaluatie simpelweg op de volgende dag plaats te laten vinden. Het grote voordeel van die laatste optie is dat je ruimte creëert voor ‘incubatie’: je onderbewuste gaat alles nog eens overpeinzen en je kunt letterlijk wachten op een Eureka-moment. De dag na de brainstorm kijken mensen bovendien een stuk objectiever naar hun ideeën.

1. Maak een top-5 lijst met favorieten
Laat de deelnemers alle ideeën nog eens rustig nalezen. Deel kaartjes uit en vraag deelnemers om tijdens het lezen hun individuele top 5 favoriete ideeën op te schrijven. Verzoek deelnemers om dit te doen zonder met elkaar te overleggen, om te voorkomen dat mensen elkaar beïnvloeden.

2. Schrijf alle favoriete ideeën op een flipover
Verzamel de lijstjes met de favoriete ideeën. Schud de kaartjes door elkaar en noteer hierna alle favoriete ideeën op een flipover. Leg uit dat de volgorde van de ideeën op dat moment nog willekeurig is. Je kunt er uiteraard ook voor kiezen om aan te geven hoe populair een idee is.

3. Deel de criteria uit
Deel de criteria uit en geef elke deelnemer een criteria-scorekaart. (Zorg ervoor dat de gekozen criteria in de meest linker kolom staan.) Vraag de deelnemers om alle favoriete ideeën horizontaal naast elkaar bovenaan de scorekaart te schrijven.

4. Beoordeel de ideeën voor elk criterium
Verzoek hierna de deelnemers om de ideeën per criterium te beoordelen, en laat hen punten meegeven tussen de 1 en 5 (1=erg slecht en 5=erg goed). Houd de waarde van de criteria nog achter de hand, om te voorkomen dat mensen strategisch gaan beoordelen en zo de einduitslag beïnvloeden.

5. Verzamel alle beoordelingen
Verzamel alle scorekaarten. Vermenigvuldig het aantal punten per criteria met de bijbehorende waarde. Tel hierna alle lijstjes bij elkaar op en bereken de gemiddelde score per criterium.

6. Roep een winnaar uit
Deel de einduitslag met de groep. Bespreek na afloop (met de probleem-eigenaar) of het gekozen idee ‘goed voelt’. Zo niet, dat kan het zijn dat de vooraf toegekende waarde aan de criteria niet helemaal klopt. Pas deze waar nodig aan om te zien wat dit doet met de einduitslag.

Werken met criteria is een vrij rationele manier om ideeën te beoordelen. Emotie en intuïtie is echter ook ontzettend belangrijk voor het kiezen en uitwerken van ideeën. Controleer daarom altijd (los van de criteria) of deelnemers enthousiast zijn over het gekozen idee. Zo niet, dan kunnen de belanghebbenden een inhoudelijke discussie voeren. Indien gewenst kunnen zij samen een ander idee kiezen, mits dit in overeenstemming gebeurt en is gebaseerd op valide argumenten.

BREEKPUNTEN
Afhankelijk van het onderwerp van je brainstormsessie, kan het voorkomen dat er Breekpunten zijn, criteria die absoluut noodzakelijk zijn en waar je niet op wilt (en kunt) inleveren. Denk bijvoorbeeld aan ‘veiligheid’ in het geval van innovatie rondom een kerncentrale.

In dat geval zijn er twee dingen die je kunt doen:

  1. Verwijder alle ideeën die niet voldoen aan het breekpunt. Dit kun je doen door een cijfer te koppelen aan het breekpunt. (“Een idee moet minimaal 3 punten hebben voor dit criterium om door te gaan.”) Of door simpelweg een ‘aankruisvakje’ te zetten naast het criterium. Deelnemers kunnen hier aangeven of het criterium wel of niet behaald is.
  2. Kijk naar de beste ideeën en onderzoek of ze voldoen aan het breekpunt-criterium. Zo niet, denk dan creatief na over manieren om ze toch aan het criterium te laten voldoen. (‘Hoe kunnen we dit idee veiliger maken?’ ‘Hoe kunnen we de risico’s van dit idee verminderen?’ ‘Hoe kunnen we de kosten van dit idee reduceren?’ etc.)

 

 

 

Op de hoogte blijven? Schrijf je nu in

Laat hier je naam en e-mailadres achter.


We zullen je via dit e-mailadres op de hoogte houden van onze nieuwste artikelen.
Recommended Posts

Leave a Comment

Start typing and press Enter to search

Why changing your perspective makes you more creative - verander je perspectiefUncover golden ideas - change your perspective