Verander je perspectief en bedenk creatievere ideeën

Creatieve mensen zijn niet per se slimmer dan anderen. Wat hen onderscheidt is een speciale vaardigheid: creatieve mensen zijn in staat om hun perspectief te veranderen.

Je perspectief bepaalt hoe je iets ervaart

Je hebt vast weleens het verhaal gehoord van de blinde mannen die voor het eerst een olifant tegenkomen. Eén van de mannen steekt zijn hand uit, voelt de slurf van de olifant, en constateert tot zijn schrik dat een ‘olifant’ een type slang is. Een andere man loopt tegen een poot van de olifant aan en komt tot de conclusie dat een olifant een soort boom moet zijn. Ondertussen krijgt de derde blinde man op de tast het staartje van de olifant te pakken. Gerustgesteld vertelt hij de andere twee dat ze het helemaal mis hebben. Een ‘olifant’ is een borstelige kwast.

De moraal van dit verhaal is dat het riskant is om conclusies te trekken op basis van onvolledige informatie. Elk van de blinde mannen in het verhaaltje heeft slechts een deel van de informatie. Hoe zij de olifant ‘zien’ wordt bepaald door hun perspectief.

Dit fabeltje zal je wellicht niet overtuigen. Maar vraag jezelf eens af: zou jij een rottende haai opeten die zojuist is opgegraven, na maanden in de grond te hebben gelegen? Als dit je een geweldig idee lijkt, dan kom je waarschijnlijk uit IJsland, waar men niet gek opkijkt van het eten van ‘Hákarl’.

In Nederland eten we dat soort smerige gerechten niet natuurlijk!

Nou…

Je realiseert het je waarschijnlijk niet, maar wij Nederlanders staan ook bekend om het eten van rottende vis. Heb je weleens een sappige zoute haring naar binnen laten glijden? Tja, die is dus ook aan het rotten… (of ‘fermenteren’ zoals je het iets smakelijker kunt zeggen)

Zoute haring – Flickr Creative Commons Image via hans westbeek 

We ervaren ons harinkje niet als bedorven. We zijn eraan gewend en beschouwen een ‘maatje’ als een versnapering waar niets mis mee is.

Het is allemaal een kwestie van perspectief

Zoals Nederlanders en IJslanders hun bedorven visgerechten hebben, zo hebben de Fransen hun stinkkazen. De gemiddelde Fransman zal zijn neus ophalen voor rottende vis, maar er is weinig waar je een echte Fransman gelukkiger mee kunt maken dan een stukje kaas in een verregaande staat van ontbinding. Ondanks de indringende geur van zweetvoeten, hebben de Fransen hun kaasjes even lief als hun wijnen.

En die wijnen, die worden ook buiten Frankrijk alom geroemd.

Waarschijnlijk omdat niemand er tijdens het toosten bij stilstaat dat die voortreffelijke wijn feitelijk rottend druivensap is…

Cultuur

Of iets voor jou bedorven is of ‘rijp’, wordt grotendeels bepaald door de cultuur waarin je bent opgegroeid. Een Nederlander zal vis eerder bedorven vinden dan een IJslander. Tegelijkertijd is een banaan bij ons al lang in de gft-bak beland, op het moment dat deze het stadium bereikt dat een Surinamer zou aanmerken als ‘precies goed’. In de tropen eten mensen hun fruit pas als het al een beetje papperig wordt. Mijn vriendin heeft een deel van haar leven in Afrika gewoond en wijst me er regelmatig op dat Nederlanders hun fruit eten terwijl het nog niet rijp is.

Het is allemaal een kwestie van perspectief.

De eetbaarheid van voedsel is niet het enige dat bepaald wordt door cultuur. Sommige dingen zijn veilig in het ene land, terwijl ze ergens ander absoluut verboden zijn vanwege het ‘overduidelijke’ gevaar dat ze vormen voor de maatschappij. Een Britse fietser werd met zijn neus op dit feit gedrukt toen hij in China door een politieagent tot stoppen werd gemaand. De reden? Hij had verlichting op zijn fiets. “Stel je eens voor”, zei de agent, “wat er zou gebeuren als iedereen dat deed!”

Je perspectief veranderen

Je perspectief bepaalt dus hoe je een situatie ervaart. Wanneer je je hiervan bewust bent, heb je de sleutel in handen tot meer creatieve ideeën.

Het enige dat je namelijk hoeft te doen om tot originelere ideeën te komen, is je perspectief veranderen. Door met andere ogen naar je situatie te kijken wordt het makkelijk om heel andere ideeën te bedenken.

Opeens is afval bijvoorbeeld geen afval meer. Je bekijkt afgedankte reclameposters of een overgebleven partij enveloppen met een oude huisstijl, en wat je ziet is de ideale grondstof voor een kleurrijke prullenbak of een fraai notitieboekje.

Of neem sociaal ondernemer Gerard Steijn. Steijn zag de enorme vernieling die orkanen en oorlogen achterlaten. Hij keek naar de enorme berg puin, maar waar anderen waarschijnlijk een hopeloze berg rommel zouden zien, zag hij een kans.

Steijn bedacht De Mobiele Fabriek: een ‘fabriek’ ter grootte van twee scheepscontainers waarmee gemalen puin is om te zetten in kleine betonnen blokken. Een soort uit de kluiten gewassen Legoblokken. Blokken waar eenvoudig en razendsnel mee kan worden gebouwd. Niet alleen ruimt De Mobiele Fabriek op deze manier de rommel op, maar de blokken zorgen ook dat in razend tempo goedkope en stevige huizen voor de lokale bevolking uit de grond kunnen worden gestampt.

Hoe kan het nou dat sommigen moeiteloos op een andere manier naar een situatie kijken, terwijl anderen niet los weten te komen van hun eigen perspectief?

Eén factor die een rol lijkt te spelen in de mate van behendigheid om op een andere manier naar zaken te kijken, is de hoeveelheid culturen waaraan je bent blootgesteld.

Reizen en perspectief

Onderzoek lijkt aan te tonen dat wonen in een ander land je creatiever maakt. Kennismaken met een andere cultuur heeft een positief effect op creativiteit. Het zorgt dat het makkelijker is om op een andere manier naar een bepaalde situatie te kijken (je bent je meer bewust van het feit dat er niet maar één werkelijkheid is). Het is echter niet genoeg om enkel in het buitenland te zijn. Om je creativiteit een boost te geven is “multiculturele betrokkenheid, onderdompeling en aanpassing” nodig. Met andere woorden: je moet je volledig overgeven aan de voor jou vreemde cultuur. Leef met (en gedraag je als) de locals.

Maar wat als reizen (laat staan wonen in het buitenland) geen optie is? Hoe zorg je dan dat je beter wordt in het veranderen van je perspectief?

In mijn volgende artikel zal ik enkele trucs delen waarmee je snel je perspectief kunt veranderen om zo veel creatievere ideeën te bedenken.

Ga je liever direct aan de slag?

Kom dan langs voor een kop koffie, bel of mail ons. Ik vertel je graag waar we je mee kunnen helpen.