De jacht op serendipiteit
Innovaties zijn vaak het resultaat van toevallige ontdekkingen. Bij toeval een waardevolle ontdekking doen, terwijl je zocht naar iets anders, wordt ook wel serendipiteit genoemd. Betekent dit dat je gewoon achterover kunt leunen en rustig kunt wachten tot je een briljant idee krijgt? Nou… nee. Je kunt het lot namelijk best een handje helpen.
Op jacht naar inzichten
Hoe tegenstrijdig het ook klinkt, onverwachte ontdekkingen moet je verwachten. Hoewel serendipiteit een beetje geluk vereist, speelt een minstens even grote rol in hoeverre je openstaat voor nieuwe inzichten. Je moet zorgen dat je er klaar voor bent als interessante informatie zich openbaart. Alleen als je goed weet wat je zoekt, kun je alert genoeg zijn om bruikbare principes, materialen of processen te herkennen op onverwachte plekken opduiken.
Neem de uitvinding van de post-it; een schoolvoorbeeld van serendipiteit.
Een (niet zo) plakkerig goedje
Scheikundige Spencer Silver was in de jaren zestig op zoek naar een nieuw soort sterke lijm, toen hij een teleurstellende ontdekking deed; de nieuwe lijm die hij had ontwikkeld, bleek nauwelijks te plakken. Wel kon je vastgeplakt papier hierdoor gemakkelijk weer verwijderen zonder dat lijmresten achterbleven. De nieuwe uitvinding bleef jarenlang ongebruikt op de plank liggen bij 3M, tot een andere medewerker in 1974 bedacht dat de lijm hem weleens van pas zou zou kunnen komen. Deze collega, Art Fry, zocht op dat moment een manier om te voorkomen dat de papiertjes die hij tijdens de kerkdienst in zijn gezangenboek stak, eruit zouden dwarrelen. De ‘slappe’ lijm die jaren eerder per ongeluk was ontwikkeld, leek hem ideaal om de papiertjes te laten kleven zonder dat de bladzijden beschadigd raakten. Deze eerste provisorisch vastgeplakte stukjes papier zouden uitgroeien tot de post-it zoals we die nu kennen.
Wat onderscheidde Fry van alle andere 3M-medewerkers die afwisten van de nieuwe lijmsoort? Eén simpel feit: Art Fry was hard op zoek naar een oplossing voor een probleem dat hij had. Hij zocht een manier om het probleem te verhelpen en zag daarom direct de potentie van de tot dan toe nutteloze lijm.
Briljante uitvindingen ontstaan natuurlijk niet alleen in chemische fabrieken en de kerk. Een van de mooiste voorbeelden van een uitvinding die ontstond op een onverwachte plek, werd gedaan door een arts in Parijs. Zijn ingeving ontstond in de dierentuin en zorgde voor een revolutie in de gezondheidszorg.
Het ei van Columbus
Halverwege de negentiende eeuw was het sterftecijfer onder te vroeg geboren baby’s verschrikkelijk hoog. Veel baby’s stierven in het ziekenhuis aan onderkoeling. Een van de mensen die actief op zoek was naar een oplossing was de Parijse arts Stéphane Étienne Tarnier. Tarnier was op zoek naar een manier om de kleine baby’s warm te houden. Tarnier had zich verdiept in het probleem en brak zich al een tijd het hoofd over een mogelijke oplossing. Zoals ik in een eerder artikel al schreef: als je op zoek bent naar baanbrekende ideeën zul je eerst de uitdaging serieus moeten bestuderen. Tarnier had dit gedaan en had daarmee zijn brein voorbereid op een briljante ingeving.
Tarnier kreeg uiteindelijk zijn baanbrekende inzicht toen hij de dierentuin van Parijs bezocht. In de dierentuin viel zijn oog op een machine die gebruikt werd om de eieren van exotische vogels uit te broeden. De machine maakte gebruik van een reservoir met warm water om de eieren op temperatuur te houden. De meeste bezoekers zouden het apparaat waarschijnlijk voorbij zijn gelopen, maar Tarnier zag de potentie. Hij begreep dat deze machine precies was wat hij zocht.
Tarnier gebruikte de werking van de machine om een apparaat te onwerpen dat baby’s warm kon houden; een houten kist met een glazen deksel en een compartiment met warmwaterkruiken. Tarnier rapporteerde dat binnen drie jaar na de introductie van de ‘couveuse’ het sterftecijfer van te vroeg geboren kinderen met maar liefst 50% was gedaald! Hoewel niet met zekerheid kan worden gezegd dat dit volledig toe te schrijven is aan de nieuwe machine, is duidelijk dat de uitvinding van Tarnier een belangrijke doorbraak was in de zuigelingengezondheidszorg.
Tarnier had natuurlijk geluk dat zijn oog in de dierentuin viel op een broedmachine. Toch kreeg hij zijn baanbrekende inzicht niet alleen maar omdat hij geluk had. Een andere arts had de link misschien niet gelegd. Tarnier had succes omdat hij zijn onderbewustzijn had geprogrammeerd om te zoeken naar relevante inzichten. Omdat hij zich had vastgebeten in het probleem, bestaande informatie had bestudeerd en zich had voorgenomen om een oplossing te vinden, was hij alert toen een clue zich op een onverwacht moment voordeed.
Serendipiteit vereist een actieve benadering
Inspiratie kan overal vandaan komen. Je moet klaar staan wanneer een stuk van de puzzel op een onverwacht moment opduikt. Alleen als je je brein hebt ‘geprogrammeerd’ om overal te zoeken naar bruikbare input, voorkom je dat het aan je aandacht ontsnapt.
Als je dit artikel interessant vond, dan vind je deze artikelen vast ook leuk:
