Jootsing – Zo bedenk je ècht outside the box oplossingen

Iedereen kan creatieve oplossingen ontwikkelen. De kunst is om buiten kaders te denken en te ontsnappen aan de regels van het systeem. Maar om regels te kunnen omzeilen is het wel handig als je begrijpt waarom die regels überhaupt ooit zijn ingevoerd. Dit is waar ‘Jootsing’ om de hoek komt kijken. Jootsing is een methode om tot creatieve ideeën te komen door de geldende regels goed te bestuderen.

Het mysterie van creativiteit

Creativiteit is voor velen iets ongrijpbaars. Hoe komen sommige mensen bij die originele invalshoeken? Is die creativiteit aangeboren? Voor een deel misschien; sommige mensen lijken iets meer talent voor creatief denken te hebben dan anderen. Maar creativiteit is toch vooral een vaardigheid. Een vaardigheid die je kunt leren en waar je door oefening beter in kunt worden.

Vergelijk het met fietsen. Het is maar weinigen van ons gegeven om ooit de Tour de France te winnen. Daarvoor is wel degelijk talent nodig. Maar fietsen kunnen we vrijwel allemaal onder de knie krijgen. En hoe vaker we het doen, hoe makkelijker het ons afgaat.

Als kind leer je fietsen door met zijwieltjes flink wat meters te maken, net zolang tot je met ware doodsangst voor het eerst zonder zijwieltjes de weg op gaat. Op eenzelfde manier kun je leren om creatieve ideeën te bedenken. Je doet dit door gebruik te maken van creatieve denktechnieken. Je volgt simpelweg de stappen en komt automatisch tot creatieve ideeën. Op enig moment zal het proces zo natuurlijk gaan voelen dat je zelfs zonder creatieve denktechnieken het ene na het andere creatieve idee uit je mouw schudt.

Creativiteit is het loskomen van bestaande kaders en denkpatronen. En dat kun je heel gestructureerd aanpakken. Bijvoorbeeld door ‘uit het systeem te springen’ met de Jootsing methode.

Het systeem

Het grootste deel van de dag denken we nauwelijks na. De lievelingsmodus van ons brein is namelijk de automatische piloot. Denken kost energie. Onbewust gebruiken we daarom vaste patronen om snel te kunnen handelen. We houden vast aan onze ervaring en de geldende regels om snel beslissingen te kunnen nemen.

Elk vakgebied heeft haar eigen regels. Essentiële zaken die werken. Experts weten als geen ander wat werkt en wat niet. Daar hoeven ze niet meer over na te denken. Prachtig natuurlijk, maar deze efficiëntie breekt je lelijk op als je een creatieve oplossing zoekt. Een creatieve oplossing vind je niet binnen het systeem. Om tot een originele aanpak te komen zul je los moeten zien te komen van het systeem.

Bewust het systeem doorbreken

Iemand die het systeem niet kent kan per ongeluk iets briljants bedenken omdat hij of zij niet weet dat dit ingaat tegen de geldende regels van het systeem. Het is dan ook slim om regelmatig mensen van buiten mee te laten denken. Deze buitenstaanders kunnen in hun naïviteit zomaar iets geniaals verzinnen of de ‘insiders’ nietsvermoedend tot waardevolle nieuwe inzichten brengen.

Hoe meer ideeën de leek bedenkt, hoe groter de kans op een treffer. In hun onwetendheid zullen buitenstaanders veel oplossingen voorstellen die praktisch onmogelijk zijn, maar zo nu en dan schokken ze een heel vakgebied met een geniale ‘outside the box’ oplossing. Hoe waardevol ook, de creatieve oplossingen van buitenstaanders blijven toevalstreffers. Het is als het schieten met hagel. Om bewust (en herhaaldelijk) los te kunnen komen van het systeem zul je anders te werk moeten gaan. Om gestructureerd op zoek te gaan naar creatieve oplossingen zul je het systeem eerst moeten begrijpen. Je zult Jootsing moeten toepassen.

Jootsing

Jootsing is een term die is bedacht door Douglas Hofstadter, een hoogleraar aan de Universiteit van Indiana. Jootsing staat voor Jumping Out Of The System; oftewel ‘uit het systeem springen’. Het is in feite een extreme variant van de denktechniek ‘de Creatieve Ontsnapping’. Maar waar de Creatieve Ontsnapping een simpele techniek is waarmee je in korte tijd verrassende ideeën kunt genereren, is Jootsing een werkwijze die aanzienlijk meer tijd kost.

Jootsing is dan wel een hoop werk, zeker wanneer het gaat om het doorgronden van complexe systemen, maar dat werk betaalt zich dubbel en dwars terug. Door de methode toe te passen kun je systematisch tot creatieve ideeën komen die je anders nooit zou hebben gevonden.

Het proces

Jootsing kent in de basis drie stappen. De stappen zijn relatief eenvoudig, maar je moet voor elke stap wel wat tijd vrijmaken.

Stap 1: Bestudeer het systeem

Duik diep in het systeem waarbinnen je een creatieve oplossing wilt ontwikkelen. Verdiep je in de gewoontes, de regels en de ontstaansgeschiedenis van de procedures. Lees boeken, artikelen en onderzoeken. Praat bovendien met experts en stel vooral veel vragen.

Stap 2: Begrijp de regels

Om met succes te kunnen ontsnappen aan de regels zul je ze eerst moeten begrijpen. Leg dus al je inzichten vast. Noteer welke regels er zijn binnen het syteem dat centraal staat in je onderzoek. Welke regels lijken echt onbreekbaar? Hoe onvermijdelijker een regel lijkt, hoe interessanter deze zal zijn voor de volgende stap.

Stap 3: Spring uit het systeem

Neem de eerder geformuleerde regels als uitgangspunt en probeer regel voor regel te bedenken hoe je deze kunt overtreden. Sommige regels zullen daadwerkelijk onbreekbaar blijken, maar als je dit proces gestructureerd doorloopt zul je gegarandeerd ‘keiharde’ regels ontdekken die prima te omzeilen zijn. Het zijn deze inzichten die de basis vormen voor innovatieve nieuwe ideeën.

Meer weten over het stimuleren van creativiteit en innovatie binnen je team?

We geven diverse trainingen op het gebied van creativiteit en innovatie en ondersteunen organisaties bij het creatief oplossen van problemen. Stuur voor meer informatie een mailtje naar rene@hatrabbits.com of bel 010 3070 534. Ik beantwoord je vragen graag!