Probleem oplossen? Stel de juiste vraag

Voor elk probleem is een oplossing te bedenken. Maar wat onderscheidt de mensen die briljante oplossingen vinden van hen die hopeloos vastlopen? Simpel: het stellen van de juiste vraag.

Wil je een probleem oplossen? Loop dan niet te hard van stapel.

Wanneer je tegen een probleem aanloopt ben je waarschijnlijk geneigd om meteen op zoek te gaan naar oplossingen. Je doet er echter goed aan om deze neiging even te onderdrukken. Houd je in en stel jezelf eerst de vraag: wat moet ik eigenlijk precies oplossen? Formuleer deze uitdaging in heldere bewoordingen.

Herformuleer deze zin vervolgens een paar keer. Elke vraag is op meerdere manieren te stellen. Hoe kun je jouw uitdaging anders formuleren?

Nieuwe oplossingsrichtingen

Wanneer je je vraag herformuleert komen nieuwe oplossingsrichtingen in beeld. Zelfs de kleinste wijziging in je formulering kan tot totaal andere oplossingen leiden. Vergelijk bijvoorbeeld eens de vraag ‘Hoe kan ik al dit werk doen vóór volgende maand?’ met het vrijwel identieke ‘Hoe kan ik al dit werk gedaan krijgen voor volgende maand?’

De eerste vraag zal je op het spoor zetten van oplossingen als: langere werkdagen maken, weekenden doorwerken, tijdverslindende sociale activiteiten afzeggen (in ruil voor een beetje extra tijd om te werken) en een verwoede poging om je werk efficiënter te doen.

De tweede vraag, daarentegen, zou je zomaar op de gedachte kunnen brengen om anderen in te schakelen om te helpen bij het wegwerken van de werklast. Misschien moet je wel delen van je werk outsourcen. Mogelijk is het verstandig om een assistent aan te nemen of wellicht kan een andere afdeling bijspringen.

Los zoveel mogelijk varianten van dezelfde uitdaging op

Een iets andere vraag kan leiden tot totaal andere oplossingsrichtingen. Beperk je dus niet tot het vinden van oplossingen voor één vraag. Denk na over verschillende varianten van je uitdaging. Wil je een probleem oplossen op creatieve (en de meest bevredigende) wijze? Los dan zoveel mogelijk varianten van dezelfde vraag op. Hoe meer verschillende soorten ideeën je bedenkt, hoe meer keuze je hebt en hoe groter de kans is dat je tot een briljante oplossing komt.

De volgende sterke staaltjes probleemoplossing waren waarschijnlijk een stuk minder memorabel geweest, als een meer voor-de-hand-liggende formulering van de uitdaging als uitgangspunt was genomen:

Creatieve inktbesparing
Iedereen die ooit een printer heeft gekocht, weet dat inkt een kostbaar goedje is. Op tal van kantoren wordt medewerkers dan ook vriendelijk doch dringend verzocht om printjes tot een minimum te beperken. De vraag die centraal staat is ‘Hoe kunnen we het aantal geprinte pagina’s terugbrengen?’

Deze vraag kan echter op tal van andere manieren worden geformuleerd. Wat, bijvoorbeeld, als je jezelf zou afvragen ‘Hoe kunnen we zorgen dat we minder inkt gebruiken?’ Op het oog niet een veel spannendere vraag. Toch laat het succesverhaal van Alexander Kraaij duidelijk zien wat de gevolgen zijn van deze alternatieve probleemformulering:

Kraaij ontwikkelde Ecofont, een lettertype dat speciaal ontworpen is met het oog op inktbesparing. Het geraffineerde font heeft piepkleine gaatjes in elke letter. Geprint op normale grootte zie je hier met het blote oog niets van. Wonderlijk genoeg leveren de minuscule ‘gaatjes’ je echter een inktbesparing op tot wel 28%! Een besparing waar je geen pagina minder voor hoeft te printen.

Wie zich gedraagt als een baby…
Een andere slimmerik die snapte dat een probleem oplossen begint met het stellen van de juiste vraag, is Dale Carson. In zijn periode als sheriff in Florida, kreeg Carson te maken met een uitdaging van formaat: hordes dronken jongeren. Tijdens de ‘spring break’, een nationale schoolvakantie in de Verenigde Staten, kwamen grote groepen studenten naar de kust om het er eens flink van te nemen. Tot grote ontsteltenis van de plaatselijke bevolking zorgde de beschonken jeugd voor flink wat overlast. Omdat het de spuigaten uitliep, vroeg de plaatselijke politie zich af: ‘Hoe kunnen we de overlast veroorzakende jongeren zwaarder straffen?’

Er werd besloten om de ontspoorde jongeren hard aan te pakken. Voortaan zouden ze niet zo makkelijk meer wegkomen met hun wangedrag. Gesnapte raddraaiers werden een nacht in de cel gezet, op water en brood. Dat zou ze leren.

Helaas voor de politie werkte het plan allesbehalve zoals gepland. De jongeren die de volgende dag weer op vrije voeten kwamen hadden opeens de grootste verhalen tegenover hun vrienden. Zij hadden immers ‘in de bak gezeten’. Een nachtje in de gevangenis bleek helemaal niet zo afschrikwekkend als gehoopt. Sterker nog, de jongeren zagen het als iets stoers waar ze indruk mee konden maken. Het gevolg: de overlast werd alleen maar erger!

Sheriff Dale Carson zag dit alles met lede ogen aan. ‘Hoe kunnen we de overlast veroorzakende jongeren zwaarder straffen?’ bleek duidelijk niet de juiste vraag. Carson besloot het over een andere boeg te gooien. Hij paste de vraagstelling iets aan en vroeg zich af ‘Hoe kunnen we de overlast veroorzakende jongeren voor schut zetten?’

De oplossing die hij vervolgens bedacht was even simpel als effectief.

Gesnapte jongeren eindigden nog steeds een nacht in de cel. Eenmaal binnen kregen ze echter geen water en brood, maar babyvoeding voorgeschoteld! Wie zich gedraagt als een klein kind wordt ook behandeld als een klein kind, moet Carson hebben gedacht. Het nieuws van het babyvoeding-dieet verspreidde zich snel en miste zijn uitwerking niet. Plotseling was het niet langer stoer om je vrienden te vertellen dat je in de cel had gezeten. Integendeel. Jongeren lieten het wel uit hun hoofd om hun vrienden te vertellen over deze gênante belevenis. Al na één dag babyvoeding serveren keerde de rust weer terug.

Vaste lezers zullen zich herinneren dat in Colombia in de jaren negentig een vergelijkbare aanpak is gebruikt om verkeersovertredingen tegen te gaan.

Wat is jouw grootste uitdaging? Kun je jouw probleem oplossen door het iets anders te formuleren?

.

Nog steeds geen succes?

Lukt het, zelfs na driftig herformuleren, niet om een goede oplossing te vinden voor je probleem? We helpen je graag verder. HatRabbits is gespecialiseerd in creatief problemen oplossen. Neem vrijblijvend contact op via hello@hatrabbits.com of via 010 3070 534. We vertellen je graag wat de mogelijkheden zijn.

.

.